Uskrs je među vernicima poznat kao najveći hrišćanski praznik, a među filolozima i ljubiteljima jezičkih nedoumica kao dan kada se najviše diskutuje o pravilnim oblicima izražavanja. Proslava Uskrsa je centralni događaj za sve hrišćane, simbolizujući pobedu života nad smrću, Hristovo uskrsnuće i novo rođenje.
Uskrs, Vaskrs i Voskresenije
Na našim prostorima, ovi termini se često koriste naizmenično, iako imaju različite lingvističke i kulturne korene. „Uskrs“ je narodna reč koja se koristi među Srbima, dok je „Vaskrs“ starosrpski književni i crkveni izraz. S druge strane, „Voskresenije“ predstavlja današnji crkveni termin u Srpskoj pravoslavnoj crkvi, koji dolazi iz ruskoslovenskog jezika. Bez obzira koji termin koristite, ono što je najvažnije jeste iskrena čestitka – „Hristos vaskrse“ ili „Hristos voskrese“, jer vernici prihvataju srž poruke, a ne samo oblik.
Pravilnost Izraza – Uskrs ili Vaskrs?
Prema opšteprihvaćenom rečniku Matice srpske, pravilan izraz je „Hristos vaskrse“, iako je i „Hristos voskrese“ u skladu sa crkvenom tradicijom. Pitanje „Uskrs ili Vaskrs?“ vuče svoje korene iz istorijskog razvoja jezika. Izvori izraza poput Vaskrs, Vaskrsnuti i Vaskrsenije potiču iz starosrpskog jezika, koji je bio prisutan u crkvenim i književnim spisima od 10. veka. U tom periodu reč se izgovarala sa poluglasnikom iza početnog „V“, dok je od 15. veka prešla na formu sa „A“, što je dovelo do izraza Vaskrs.
Uticaj Ruskoslovenskog Jezika
Od sredine 18. veka, ruski uticaj postao je dominantan u crkvenom jeziku, te su se pojmovi poput Voskresenije i Voskrese počeli koristiti u liturgiji Srpske pravoslavne crkve. Ovaj oblik izraza je uticao na bogoslužbeni jezik i ostavio trajan pečat u pravoslavnom crkvenom životu.